9 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pizzy. To danie lubi niemal każdy, nic więc dziwnego, że doczekało się własnego święta. Potrawa ta jest częścią włoskiej kultury, dlatego też z okazji tego dnia przestawiamy wam dziesięciu najciekawszych włoskich pisarzy.
Umberto Eco
Jednym z najpopularniejszych włoskich twórców jest Umberto Eco, który był nie tylko powieściopisarzem, ale przede wszystkim semiologiem, filozofem, bibliofilem, mediewistą oraz autorem esejów i felietonów. Międzynarodową sławę przyniosła mu twórczość beletrystyczna, ale Eco pisał również prace naukowe, eseje dotyczące teorii literatury czy kondycji współczesnych mediów oraz nauki. Był profesorem na uniwersytecie w Bolonii i we Florencji.
Jego najpopularniejszą powieścią jest „Imię róży” z 1980 roku. To dzieło łączące elementy semiotyki, analizy średniowiecznej kultury, teorii literatury i badań biblijnych. 1327 rok, do opactwa benedyktynów położonego w północnej części Włoch przybywa uczony franciszkanin w towarzystwie swego ucznia i sekretarza Adsa z Melku. Franciszkanin zostaje poproszony przez opata o pomoc w rozwiązaniu zagadki owianej tajemnicą śmierci jednego z mnichów. Powieść jest uznawana przez wielu za jedno z arcydzieł XX wieku. Inne powieści Eco, takie jak „Wyspa dnia poprzedniego” czy „Cmentarz w Pradze”, również stały się cenionymi na całym świecie bestsellerami.
Italo Calvino
Calvino, określany mianem jednego z ważniejszych twórców XX wieku, to włoski pisarz i eseista. Na początku tworzył w stylu neorealistycznym, by następnie skoncentrować się na tekstach alegorycznych i fantastycznych. Zapoznając się z jego twórczością, warto sięgnąć po „Barona drzewołaza”, będącego elektryzującą poetycką wizją szalonej miłości i spełnionego życia, w której Calvino połączył elementy powieści dydaktycznej i biograficznej, i „Wicehrabiego przepołowionego”, w którym przedstawiono w niezwykle przewrotny sposób dwoistość ludzkiej natury oraz karkołomne konsekwencje, jakie ze sobą niesie.
Elena Ferrante
Elena Ferrante to pseudonim włoskiej powieściopisarki (lub powieściopisarza) o oficjalnie nieznanej tożsamości. Międzynarodową sławę przyniósł jej tak zwany cykl neapolitański, na który składają się powieści „Genialna przyjaciółka”, „Historia nowego nazwiska”, „Historia ucieczki” oraz „Historia zaginionej dziewczynki”. Zachwycił on zarówno krytyków, jak i czytelników. W 2016 roku „Time” umieścił włoską pisarkę na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie. Bohaterką „Genialnej ucieczki” jest sześćdziesięcioletnia Elena Greco, która dowiaduje się, że jej przyjaciółka z dzieciństwa zniknęła bez śladu. Kobieta przypuszcza, że Lili wprowadziła w życie swój dawny plan polegający na zniknięciu ze świata, w którym dotychczas żyła. W każdym kolejnym tomie serii autorka przybliża losy Eleny i Lili, ich życie i łączącą je skomplikowaną relację.
Kim tak naprawdę jest Elena Ferrante − nie wiadomo, jednak istnieje wiele hipotez dotyczących jej tożsamości. Według jednej z nich pod pseudonimem Ferrante kryje się cała grupa pisarzy. Kolejna teoria głosi, że pisarka jest tak naprawdę pochodzącym z Neapolu pisarzem Domenico Starnonem. Według jeszcze innej Eleną Ferrante jest tłumaczka Anita Raja, prywatnie żona Domenica Starnone’a.
Donato Carrisi
Carrisi jest scenarzystą – oprócz tego pisze również powieści, głownie kryminały. Ukończył prawo ze specjalnością w kryminologii i behawiorystyce. Podczas studiów założył grupę teatralną, dla której napisał dwa musicale i pięć sztuk. Zadebiutował w 2009 roku powieścią kryminalną „Zaklinacz”. To mrożąca krew w żyłach opowieść z pogranicza kryminału i thrillera przypominająca takie bestsellerowe historie jak „Milczenie owiec” czy „Siedem”. Pięć zaginionych dziewczynek i sześć odciętych rąk zakopanych w ziemi. Kim może być szósta ofiara? Czy istnieje jakakolwiek szansa na to, że nadal żyje? Odpowiedzi na te pytania szuka ekipa śledcza z doktorem Goranem Gavilą i policjantką Milą Vasquez na czele. Książka odniosła wielki komercyjny sukces.
Twórczość pisarza jest powszechnie ceniona. Carrisi został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami, takimi jak włoskie Premio Bancarella, Premio Camaiore di Letteratura Gialla oraz zwycięstwo w Śródziemnomorskim Festiwalu Kryminału i Powieści Noir. Do fanów twórczości Donato Carrisiego należą takie postacie jak Ken Follett i Michael Connelly.
Niccolò Ammaniti
Ammaniti pisze powieści, tworzy komiksy, w swoim dorobku ma także scenariusz filmu animowanego i słuchowisko radiowe. Mężczyzna jest określany jednym z najbardziej obiecujących włoskich pisarzy młodego pokolenia. Aż pięć jego powieści zostało zekranizowanych. W pierwszej kolejności polecamy sięgnąć po książkę „Nie boję się”. Mamy tu najgorętsze lato stulecia i małą osadę położoną wśród pól pszenicy. Dorośli ukrywają się w domach, a szóstka dzieci przemierza na rowerach spaloną słońcem okolicę. Wśród kłosów pszenicy kryje się straszna tajemnica, która bezpowrotnie odmieni życie jednego z dzieci.
Dario Fo
Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1997 roku, włoski satyryk, reżyser teatralny i kompozytor w swoich dziełach często nawiązujący do komedii dell’arte, idei komunizmu czy anarchizmu. Poruszał tematy społeczne oraz polityczne: krytykował Kościół (zwłaszcza zakaz aborcji), morderstwa polityczne, korupcję, mafię, konflikt arabsko-żydowski. Cześć prac stworzył razem z żoną Francą Rame. Jedną z jego książek, na którą warto zwrócić uwagę, jest „Córka papieża”, opowiadająca o kobiecie nazywanej rozpustnicą, trucicielką i ofiarą intryg słynącego z bezwzględności ojca. Lukrecja Borgia to postać kontrowersyjna i tajemnicza. Pierwszy raz posłużyła ojcu do osiągnięcia celów politycznych jako 13-latka. Trzykrotna mężatka, kochanka wielu mężczyzn, zazwyczaj przedstawiana jako symbol rozpusty. Dario Fo stara się pokazać jej prawdziwą historię i oddaje głos samej zainteresowanej, ujawniając jej listy i fragmenty dziennika.
Alessandro Baricco
Urodzony w Turynie pisarz, autor sztuk teatralnych, krytyk muzyczny i teatralny oraz eseista. Międzynarodową sławę i światowy rozgłos przyniosła mu powieść „Jedwab” pokazująca sekrety i uroki dawnej cywilizacji Wschodu. My jednak polecamy książkę „Mr Gwyn”, błyskotliwą, bogatą i zadziwiającą opowieść. Jasper Gwyn to mieszkający w Londynie pisarz, który kocha życie. Nagle ogarnia go pragnienie, by skończyć. Być może z pisaniem. Gwyn chce zmienić swoją perspektywę, dotrzeć do jądra magii. Inną wartą uwagi powieścią jest „Panna młoda” określana jako odważna historia miłosna, surrealistyczna apologia czy filozoficzno-libertyńska relacja. Początek ubiegłego wieku, do Rodziny przybywa młoda kobieta, narzeczona Syna. Rodzina przyjmuje dziewczynę do rezydencji, ale nie poświęca gościowi uwagi. Syn znajduje się w odległym kraju, gdzie troszczy się o interes tekstylny. Panna młoda czeka na narzeczonego i dostosowuje się do niezmiennych zwyczajów panujących w domu.
Oriana Fallaci
Oriana Fallaci jest pisarką, autorką wywiadów z najważniejszymi osobami swoich czasów i jedną z najbardziej rozpoznawalnych dziennikarek XX wieku. Zainteresowanie jej osobą budziła między innymi jej radykalna krytyka islamu, zwłaszcza współczesnego. Podczas II wojny światowej działała w antyfaszystowskim ruchu oporu, pracowała w Wietnamie jako korespondentka wojenna. Przeprowadzała wywiady z takimi ludźmi jak Ariel Szaron, Lech Wałęsa, pułkownik Muammar al-Kadafi, Federico Fellini, Sammy Davis Jr czy Sean Connery.
Aby poznać bliżej postać Oriany Fallaci, proponujemy sięgnąć po jeden z poniższych tytułów: „Strach jest grzechem. Listy z niezwykłego życia”, „Kapelusz cały w czereśniach”, „List do nienarodzonego dziecka”, „Tylko ja mogę napisać swoją historię” czy „Wywiad z historią”.
Antonio Manzini
Antonio Manzini to scenarzysta seriali telewizyjnych oraz filmów kinowych i przede wszystkim pisarz. Autor jest ceniony za wyrazisty styl, wartką akcję i świetnie nakreślone tło społeczne powieści. W jego najbardziej rozpoznawalnej serii kryminałów o Rocco Schiavonem, którą otwiera „Czarna trasa”, Manzini opowiada nie tylko kryminalną historię, ale także pokazuje współczesne Włochy, różnice między południem a północą, miastami a wsiami. Poddaje reinterpretacji włoską tradycję giallo. W „Czarnej trasie” detektyw Rocco Schiavone po tym, jak zadarł z niewłaściwymi ludźmi i w konsekwencji wpadł w tarapaty, zostaje zesłany do miasteczka turystycznego położonego w Alpach. Elegancki, słynący z kaprysów rzymianin nienawidzi śniegu, gór, mieszkańców prowincji, a także pogardza zwierzchnikami i ich przywiązaniem do reguł. Jednak nawet cała złość, jaką odczuwa przez nową sytuację, nie może zahamować jego zamiłowania do rozwiązywania zagadek kryminalnych. Kiedy na stoku zostają odnalezione okaleczone zwłoki, Rocco podejmuje wyzwanie.
Claudio Magris
Claudio Magris, laureat Nagrody Pokojowej Księgarzy Niemieckich z 2009 roku, jest włoskim pisarzem, tłumaczem, germanistą, eseistą i felietonistą. Publikuje na łamach licznych czasopism, zarówno włoskich, jak i europejskich – jest między innymi stałym współpracownikiem naszego rodzimego kwartalnika „Zeszyty Literackie”, w którym regularnie publikowane są jego szkice. Proza Magrisa wymyka się jakimkolwiek próbom kategoryzacji. Autor w swoich książkach miesza klasyczną gawędę ze stylem naukowym. W kręgu jego zainteresowań znajduje się Europa Środkowa, region, w którym mieszają się wpływy śródziemnomorskie i austriackie.
W twórczości Claudio Magrisa warto zwrócić uwagę na „Mikrokosmosy”, będące nostalgiczną wędrówką po zakamarkach własnej pamięci, i rewelacyjny „Dunaj”. To esej o historii Europy, tożsamości i jednej z najważniejszych rzek naszego kontynentu. Autor przemierza rzekę na całej jej długości – od Niemiec do Rumunii, a spisana przez niego opowieść to nie tylko dziennik podróży, ale kompletne, niespieszne, dygresyjne dzieło.
Znanych, lubianych i cenionych włoskich pisarzy jest oczywiście znaczniej więcej. Z każdym kolejnym rokiem na polskim rynku wydawniczym pojawia się coraz więcej tytułów z Włoch. Zaprezentowani przez nas pisarze stanowią wybór całkowicie subiektywny, a ich twórczość może być wprowadzeniem do współczesnej włoskiej literatury.
Martyna Gancarczyk