„Znak, tylko Znak, w nim życia smak i świata urok…” – pisał Bronisław Maj. „Bo kryją skandynawskie mgły Bezczelnie nagi fakt: Dostajesz, bracie, Nobla, gdy Twoim wydawcą Znak” w hymnie na jego cześć pisał Stanisław Barańczak. Jak twierdzą jego właściciele – “mamy podpisane umowy z przyszłym Noblistą i Papieżem”. Związani z nim byli wielcy polscy myśliciele – Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, ksiądz Tishner, Jerzy Turowicz… długo by wymieniać. Nadchodzący, 2019 rok będzie wyjątkowy dla krakowskiego wydawnictwo, ponieważ rozpocznie świętowanie okrągłych sześćdziesięciu lat działalności.
Jak to się zaczęło?
Pomysł na Znak narodził się w Krakowie i z tym miastem wydawnictwo jest związane już prawie 60 lat – w Krakowie powstało, tam miało swoje siedziby, wreszcie stamtąd pochodzili najważniejsi pisarze i redaktorzy wydawnictwa. Wszystko zaczęło się na Wiślnej 12, gdzie autorzy związani z “Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem “Znak” postanowili połączyć siły i założyć oficynę, która zajmie się wydawaniem i utrwalaniem dorobku pisarzy zaprzyjaźnionych z oboma pismami. Kolejną kwestią miało być promowanie zagranicznej literatury. Z racji braku funduszy założyciele zwrócili się do czytelników po swoistą pożyczkę – odpowiedziało 900 osób, które przyczyniły się do powstania jednego z najprężniej działających wydawnictw w Polsce.
Unikatowa siedziba
Pierwotnie Znak działał przy ulicy Wiślnej. Punktem przełomowym dla Wydawnictwa był rok 1989. Transformacja dobrze wpłynęła na jego działalność, co pozwoliło przenieść się do zabytkowego Dworku Łowczego przy ulicy Kościuszki. To wyjątkowe miejsce zostało wybudowane w XVII wieku! Powstało na miejscu byłego folwarku sióstr Norbertanek. Na przestrzeni lat, przed nastaniem “ery Znaku”, mieściły się tam fabryka wódki, a następnie zakłady chemiczne. Znak został tam do dziś.
Jerzy Illg
Od 1992 roku funkcję redaktora naczelnego Wydawnictwa pełni Jerzy Illg. To właśnie on jest jednym z architektów sukcesu Znaku. W swojej 27-letniej pracy na tym stanowisku doprowadził do wydania wielu znakomitych autorów, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Illg zawsze słynął z szerokich znajomości, o których pisze między innymi w książce “Mój Znak” oraz zbiorze wywiadów. Znajdują się w nim rozmowy z Josifem Brodskim, Wisławą Szymborską, Kazimierzem Kutzem i innymi znakomitymi ludźmi. Jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej o tej postaci, odsyłamy do naszego artykułu – “Jerzy Illg – 10 ciekawostek o redaktorze naczelnym „Znaku””
Znaki firmowe Znaku
Wydawnictwo Znak posiada bardzo szeroką ofertę, rocznie wydaje kilkaset tytułów. Mimo to słynie ze znakomitej literatury pięknej, książek dla dzieci oraz książek historycznych – te gatunki można uznać za znaki firmowe Znaku.
Z tego powodu w 2010 roku do życia oficyna podzieliła się na szereg sprofilowanych inprintów: Znak (główna gałąź wydawnictwa), Znak Literanova (lit. piękna) oraz Znak Emotikon (lit. dziecięca) – filie zajmujące się konkretnymi dziedzinami literatury. Dodatkowo w 2014 roku do kompletu dołączył Znak Horyzont, czyli marka zajmująca się przede wszystkim literaturą historyczną.
Książki dla najmłodszych
Wśród autorów książek dla najmłodszych warto wyróżnić Roalda Dahla, twórcę tak kultowych tytułów jak “Charlie i fabryka czekolady”, “Matylda” czy “BFO”. Praktycznie każda jego książka szybko stawała się bestsellerem. W jego powieściach, okraszonych znakomitymi rysunkami Quentina Blake’a, bardzo często poruszane są poważne tematy, takie jak ubóstwo, śmierć najbliższych, samotność. Kolejnym ważnym autorem ze “stajni Znaku” jest René Goscinny, francuski autor polskiego pochodzenia. Oprócz komiksów o Asteriksie, jego najważniejszym dziełem jest seria książek o przygodach niesfornego Mikołajka, które w polskim tłumaczeniu możemy czytać właśnie dzięki Znakowi.
Wśród polskich autorów nie można nie wyróżnić Andrzeja Maleszki, znanego z serii o “Magicznym drzewie” oraz byłego sekretarza Wisławy Szymborskiej, Michała Rusinka. Ten drugi został w 2018 roku wyróżniony nagrodą za najlepszą książkę dziecięcą w Polsce. Nagrodę otrzymał za książkę “Jaki znak twój?”, w której parafrazuje słynny wiersz Władysława Bełzy.
Literatura piękna
Od początku działalności Znak sięgał po najgłośniejsze nazwiska literatury polskiej i zagranicznej. Jeśli chodzi książki rodzimych autorów, wydawnictwo miało ułatwione zadanie. W środowisku “Tygodnika Powszechnego” i Znaku znajdowało się wielu znakomitych pisarzy. Szybko rozrastające się wydawnictwo jednak szybko stało się nie tylko czołowym wydawcą polskich, ale także zagranicznych twórców z najwyższej półki.
Do najciekawszych pisarzy zagranicznych w Znaku należą Arturo Pérez-Reverte, Michaił Bułhakow, Paula Auster, Donna Tarrt, George’a Saundersa czy Zadie Smith. Nie bez powodu o Znaku mówi się “kopalnia noblistów”. Obok wspomnianych już kilkukrotnie Polaków – Miłosza i Szymborskiej wśród zagranicznych autorów wydawnictwa, wyróżnionych literacką nagrodą Nobla, można wymienić bowiem: Josifa Brodskiego, J. M. Coetzee, Mario Vargasa Llosę, Dereka Walcotta, Patricka Modiano, Heinricha Bölla i Dario Fo.
Oprócz Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka czy ks. Józefa Tishnera, Znak wydawał i nadal wydaje rzeszę innych znakomitych pisarzy. Wśród sztandarowych autorów nie można pominąć Wiesława Myśliwskiego, dwukrotnego laureata Nagrody Nike, który związany jest ze Znakiem od 2006 roku. Z wydawnictwem związani są także znakomici twórcy młodego pokolenia – Michał Witkowski, Jacek Dehnel, Michał Olszewski czy wyróżniona Nagrodą Conrada Anna Cieplak.
Książki historyczne
Trzecią bardzo ważną gałęzią Znaku są książki historyczne. Czołowym pisarzem, który współpracuje ze Znakiem już 20 lat, jest polski historyk brytyjskiego pochodzenia Norman Davies. Pisarz specjalizuje się w historii Europy, a w szczególności historii Polski, której poświęcił kilkanaście swoich książek. Najważniejszymi z nich są “Boże Igrzysko”, “Europa” oraz “Powstanie ‘44”. Innym autorem specjalizującym się w historii Europy Środkowej jest Timothy Snyder, w zeszłym roku ukazała się jego głośna książka “O tyranii. 20 lekcji z XX wieku”, w której pisarz przestrzega współczesnych czytelników przed widmem totalitaryzmu.
Jedną najważniejszych serii Znaku jest charakterystyczny cykl opasłych tomów, w czarnych obwolutach z charakterystycznymi złotymi literami, poświęcony losom II wojny światowej. Wśród nich można znaleźć książki Anthony’ego Beevora, Normana Daviesa, Rogera Moorhouse’a, poświęcone m.in. operacji “Market Garden”, bitwie pod Stalingradem, upadku Berlina i wielu innym przełomowym momentom wojny.
Ebooki Znaku po 18,18!
Już dziś możecie zacząć świętowanie urodzin Znaku. W księgarni Woblink.com, tylko dziś i jutro (26 i 27 grudnia) możecie kupić przeszło 780 (!) ebooków Znaku za jedyne 18 zł i 18 groszy. Taka promocja może się już długo nie powtórzyć. Wśród przecenionych ebooków znajduje się wiele z tych, które opisaliśmy w artykule – autorstwa m.in. Wiesława Myśliwskiego, George’a Saundersa, Magdaleny Grzebałkowskiej, Marka Krajewskiego, Normana Daviesa i wielu, wielu innych.
