10 maja na rynku ukazała się powieść Wojciecha Kuczoka pt. „Czarna”. To już 7. książka wydana w serii “Na F/aktach” przez wydawnictwo Od deski do deski założone przez Annę i Tomasza Sekielskich. Z tej przyczyny postanowiliśmy nieco przyjrzeć się tej serii i zachęcić Was do zapoznania się z nią.
O co chodzi?
„Na F/aktach” to seria powieści zainspirowanych prawdziwymi wydarzeniami, które były swego czasu dość głośne i szeroko omawiane w mediach. To fabularyzowane opowieści, które napisane zostały na podstawie autentycznych akt spraw, rozmów ze świadkami oraz doniesień prasowych. Seria ta jest romansem literatury non-fiction z powieścią, której pierwszą przedstawicielką była głośna książka Trumana Capote „Z zimną krwią”, w której autor posłużył się fikcją literacką, aby opisać morderstwo pewnej amerykańskiej rodziny. Dostaniemy tu więc prawdziwe historie i zbrodnie, ale także niezwykle dobrze nakreślone tło społeczno-obyczajowe czasów, w których się wydarzyły.
Dlaczego warto?
Po pierwsze:
do napisania powieści zaproszeni zostali najlepsi polscy autorzy – Sylwia Chutnik, Łukasz Orbitowski, Janusz Leon Wiśniewski, Wojciech Kuczok, Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Magdalena Omilanowicz. Fajnie jest przeczytać coś, co wyszło spod pióra autora, który znany jest z zupełnie innego rodzaju prozy.
Po drugie:
seria ta jest stworzona wokół historii morderców. Ale to, co sprawia, że każda z tych powieści jest wyjątkowa, to świetnie zarysowane tło społeczno-obyczajowe czasów, w których rozgrywa się akcja. Łukasz Orbitowski genialnie oddał klimat początku lat 90.i życia w szarym blokowisku. Janusz Leon Wiśniewski pokazał narodziny ruchu solidarnościowego w oczach obcokrajowca. Sylwia Chutnik wprowadziła nas w środowisko cinkciarzy. Autorzy za każdym razem prowadzą swego rodzaju dochodzenie dotyczące zbrodni codzienności, takich jak małżeńskie zdrady, ludzka małostkowość i zawiść czy niespełnione nadzieje. I właśnie one w połączeniu z brakiem miłości, akceptacji, poczucia przynależności prowadzą do tragedii. Ostrzegam jednak tych, którzy nie bardzo lubią przygnębiające lektury – niestety z kart kolejnych powieści wyłania się obraz polskiej rzeczywistości, która bywa bardzo szara, nierzadko brutalna, a często mocno lepka, brudna, przytłaczająca.
Po trzecie:
próbujemy zrozumieć niezrozumiałe. Wydawałoby się, że sprawa jest prosta – mordercą powinniśmy gardzić, powinniśmy go kategorycznie potępiać i nienawidzić. Tymczasem z próby literackiego odtworzenia wydarzeń i zrozumienia sprawców wyłania się niejednoznaczny obraz. Po zakończeniu każdej książki nachodziło mnie pytanie: co ja właściwie powinnam o tym wszystkim myśleć? Z jednej strony odkrywana jest przed nami banalność zła, któremu niewiele potrzeba, żeby się ujawnić. Z drugiej strony otrzymujemy wnikliwe analizy tego, co mogło doprowadzić do tragedii: dzieciństwo bohaterów, problemy, z jakimi się borykają, niespełnione ambicje i rozczarowanie życiem. To wszystko pokazuje jedną prawdę: zło jest wszechobecne, a mordercy zasadniczo nie tak bardzo się od nas różnią. Mimo to nigdy nie będziemy w stanie do końca odpowiedzieć na pytanie: co popchnęło morderców do zbrodni? Odpowiedź nigdy nie będzie ani prosta, ani tym bardziej satysfakcjonująca.
Od czego warto zacząć?
Chciałabym polecić Wam trzy książki z tej serii, które zrobiły na mnie największe wrażenie.
„Inna dusza” Łukasza Orbitowskiego
To powieść, która w 2015 roku została nagrodzona Paszportem Polityki za “precyzyjne, poruszające i zapadające w pamięć studium zła”.
Mamy tu koniec lat 90., bydgoskie blokowisko i chłopaka, który popełnia dwa morderstwa. Do tego wszystkiego dostajemy opowieść o trudach dorastania. O życiu z ojcem pijakiem i matką, która bezwolnie snuje się przez całą powieść, i o przyjaźni, która czasem może przetrwać nawet to, co najgorsze i niewyobrażalne. Mamy tu w końcu podwójnego mordercę, który sam do końca nie wie, dlaczego popełnił zbrodnię. Jedyne wyjaśnienie widzi w tym, że zamieszkała w nim jakaś inna dusza.
„I odpuść nam nasze…” Janusza Leona Wiśniewskiego
To chyba jedyna z książek w serii, która niesie za sobą coś w rodzaju nadziei. Bo to książka o życiu po: po zbrodni, po karze, po odpokutowaniu. To historia zabójstwa znanego piosenkarza Andrzeja Zauchy, który został zastrzelony w Krakowie w 1991 roku. Wraz z nim zginęła jego kochanka i żona mordercy, która stała się przypadkową ofiarą. Zabójca sam chciał popełnić samobójstwo, ale zabrakło mu nabojów. Po odsiedzeniu wyroku wychodzi na wolność i próbuje poukładać sobie życie na nowo. Ale czy jest to właściwie możliwe? Czy możliwe jest odpokutowanie tak wielkiej zbrodni? Czy możliwe jest wybaczenie i zapomnienie?
“Bestia. Studium zła” Magdalena Omilianowicz
To najbardziej reporterska, a zarazem najbardziej brutalna książka z serii. Opowiada historię Leszka Pękalskiego, nazwanego przez prasę „Wampirem z Bytowa”. Sam Pękalski przyznał się do ponad 60 zabójstw, które popełniał na terenie całej Polski. Autorka nie oszczędza nas i prowadzi za mordercą od jednej do następnej ofiary. Szczegółowo rekonstruując okoliczności i przebieg każdej ze zbrodni. Czy Pękalski był po prostu zły, czy to warunki, w jakich żył i dorastał, przyczyniły się do tego, kim się stał? Czy traktować go jako upośledzonego umysłowo nieudacznika, czy może cwanego i przebiegłego myśliwego, który przez prawie 10 lat mordował i pozostawał nieuchwytny?
Najnowsza książka w serii:
“Czarna” Wojciecha Kuczoka
Sprawa wydaje się banalna aż do bólu – kochanka, kochanek i jego żona. Klasyczny trójkąt miłosny, mężczyzna znudzony własnym życiem, dziewczyna tęskniąca za prawdziwą miłością i oszukiwana żona. Gdy jednak kochanka zaczyna się zakochiwać i żądać czegoś więcej, kochanek nie bardzo wie, czy woli ją, czy święty spokój, a żona dowiaduje się o zdradzie, wiadomo, że nie wyniknie z tego nic dobrego. Nikt jednak nie przypuszczał, że to będzie aż taka tragedia…
Katarzyna Skrzypczyk-Matuszczyk
O autorce
Zawodowo: związana z platformą e-bookową Woblink.com
Cel życiowy: przeczytać wszystkie książki świata
Ilość książek przeczytanych do tej pory: zbyt mało
Znaki szczególne: miłość do szczurów i innych futerkowców