9 stycznia obchodzimy pierwszą rocznicę śmierci Zygmunta Baumana, wybitnego polskiego socjologa, eseisty, filozofa, a przede wszystkim jednego z twórców koncepcji postmodernizmu (ponowoczesności) jako płynnej nowoczesności.
Zygmunt Bauman przez długi czas pełnił funkcję kierownika Katedry Socjologii na University of Leeds, a od 1990 był emerytowanym profesorem uczelni. Jego specjalizacją była teoria kultury.
Bauman był zdania, że zarówno Holocaust, jak i wszystkie systemy totalitarne były wynaturzoną, ale zarazem logiczną konsekwencją nowoczesności. Były one dla badacza zwieńczeniem idei postępu i czystości. Obozy koncentracyjne definiował jako swego rodzaju laboratoria, w których prowadzono testy sprawdzające jak dalece mechanizmy władzy oparte na biurokracji i wszechobecności posuną się w kontrolowaniu i zarządzaniu każdą jednostką dla swoich potrzeb. W pracach i wypowiedziach Baumana na ten temat obecne są liczne wątki zaproponowane wcześniej przez takich wybitnych badaczy jak Michel Foucault, Theodor Adorno czy Max Horkheimer.
Zaznajomienie się ze wszystkimi, a przynajmniej z większością książek napisanych przez Zygmunta Baumana wymaga czasu, wiedzy i odpowiedniego podejścia. Trudno w ponowoczesności, którą definiuje czas, pęd i zmiana, znaleźć wystarczającą ilość czasu na studiowanie tekstów o kulturze i otaczającym nas świecie, dlatego też z tego powodu w pierwszą rocznicę śmierci wybitnego badacza proponujemy wam lekturę krótkiego minibooka, który przybliży wam aktualne zagadnienia związane z płynną nowoczesnością. Cała lektura zajmuje mniej niż pół godziny.
Nowoczesna obietnica wygody, Zygmunt Bauman
Czas lektury: 15 minut 18 sekund
W pierwszym z tekstów znajdujących się w minibooku czytelnik może znaleźć pozornie kontrowersyjne zdanie, głoszące, że moralność to nie przepis na wygodne życie, a na jego odwrotność. To gwarancja życia wypełnionego poświęceniem i ograniczeniami, przepełnionego nieustającą niepewnością, czy wszystko, czego dane dobro wymagało, zostało właściwie zrealizowane. Taka teza związana jest z niepodważalnym faktem, że żadna inna epoka w historii nie nakreśliła sobie tak ambitnych horyzontów jak ponowoczesność. Ludzkość trwa w ciągłym konflikcie między życiem wygodnym a moralnym. Konflikt rzadko udaje się rozwiązać – jest on raczej regułą niż czymś, co występuje tylko przypadkiem.
Zarówno jednostka nastawiona na obronę przed innymi, jak i społeczeństwo ze swoim postulatem życia dla innych jako priorytetem muszą iść na kompromisy. Te jednak nie zadowalają nikogo.
Duch i ciało na rynku – duchowość na sprzedaż, Zygmunt Bauman
Czas lektury: 8 minut 50 sekund
Zygmunt Bauman przedstawia tezę, że zakupy robione w imię pobudek moralnych nie dość, że nie szkodzą sumieniu, to jeszcze służą jego oczyszczaniu. Jest to symptomatyczne nie tylko dla współczesności.
Ważnym aspektem są obecnie obszary duchowo-cielesnych potrzeb ludzkich (z naciskiem na pierwszą z nich). Wykorzystuje to wiele zróżnicowanych rynków konsumpcyjnych, od zakładów produkujących biopaliwa, przez wszelkie kursy uczące duchowości, na producentach zaspokajających popyt na zdrowe jedzenie kończąc. To te podmioty ubiły na tym największy i najlepszy interes.
Popyt napędzany przymusem zaspokajania potrzeb i pożądań nie może rozwijać się w nieskończoność. Zupełnie inaczej sprawa wygląda ze wszelkimi zakupami powodowanymi moralnymi lub pozornie duchowymi impulsami.
Nie ma atmosfery dla Kapuścińskich dzisiejszych czasów, ale bez paniki. Z profesorem Zygmuntem Baumanem o przyszłości mediów rozmawiają Marcin Sikorski i Mateusz Smółka
Czas lektury: 5 minut 18 sekund
Z rozmowy prowadzonej przez Marcina Sikorskiego i Mateusza Smółkę z Zygmuntem Baumanem czytelnicy będą mogli dowiedzieć się, czy ten znany badacz kultury obawia się o przyszłość mediów. Poruszone zostały także zagadnienia związane z niebezpieczeństwami współczesnego dziennikarstwa. Nie pominięto również problemu algorytmów decydujących, jakie informacje są w pierwszej kolejności wyświetlane w wyszukiwarkach. Ponadto Bauman postara się odpowiedzieć na pytania o to, co w przyszłości będzie największym wyzwaniem zarówno dla dziennikarzy, jak i dla samych mediów.
Dzięki księgarni Woblink.com w dniach 8-10.01.2018 możecie pobrać minibooka „Bauman [ponowoczesność]” całkowicie za darmo.
Martyna Gancarczyk
O autorce artykułu
Z wykształcenia menadżer kultury. Uwielbia mieć dobrą książkę zawsze pod ręką. Wielka entuzjastka horrorów zarówno jeśli chodzi o literaturę, kinematografię, jak i gry. Dzień bez książki lub filmu to dzień stracony. Oprócz tego miłośniczka zwierząt, szczególnie psów (a zwłaszcza własnego).