Dokładnie 54 lata temu zmarł Winston Churchill, dwukrotny premier Wielkiej Brytanii. Być może nie każdy wie, że Churchill, poza sprawowaniem funkcji premiera między innymi w burzliwym okresie II wojny światowej, był nagradzanym autorem wielu książek.
Literacki Nobel
W 1953 roku, głównie za książki dotyczące historii II wojny światowej, Winston Churchill został wyróżniony Literacką Nagrodą Nobla. Według uzasadnienia Akademii Szwedzkiej, nagroda należała mu się za mistrzostwo opisu historycznego i biograficznego, jak i doskonałe przemowy w obronie wysokich ludzkich wartości.
Nałóg
Winston Churchill znany był ze swych nałogów. Bardzo lubił szampana i cygara. Na większości zdjęć można zobaczyć go z cygarem trzymanym w dłoni lub w kąciku ust. Co zaś tyczy się szampana, brytyjski premier uważał, że zarówno porażki, jak i sukcesy trzeba opijać.
Malarstwo
Literatura to nie jedyne artystyczne zamiłowanie Churchilla. Brytyjski premier kochał malarstwo, sam też stworzył wiele dzieł, większość pod pseudonimem. Churchill zostawił po sobie przeszło 500 obrazów przedstawiających głównie martwą naturę i krajobrazy.
Honorowy obywatel Stanów Zjednoczonych
Winston Churchill jest jednym z ośmiu ludzi w historii, którzy zostali honorowymi obywatelami Stanów Zjednoczonych. Oprócz niego ten zaszczytny tytuł otrzymali Raoul Wallenberg, William Penn, Hannah Callowhill Penn, Markiz Lafayette, Kazimierz Pułaski oraz Bernardo de Gálvez. Matka Teresa i Churchill jako jedyni otrzymali to wyróżnienie za życia.
Najpopularniejszy Brytyjczyk
W plebiscycie BBC przeprowadzonym w 2002 roku Winston Churchill został wybrany najwybitniejszym Brytyjczykiem wszechczasów. Na podium znaleźli się Isambard Kingdom Brunel i księżna Diana. Do pierwszej dziesiątki Brytyjczycy zakwalifikowali także Szekspira, Newtona oraz Lennona.
Aktywność wojskowa
Po ukończeniu szkoły Winston Churchill postanowił zostać wojskowym. Po kilku nieudanych próbach w wieku 21 lat został przyjęty do 4 regimentu huzarów Królowej, z którym służył między innymi w Indiach. Ze względu na ranę ramienia nie mógł uczestniczyć w działaniach wojennych, więc w wolnym czasie czytał książki. W końcu udało mu się połączyć obie pasje – zaczął pisać relacje z pierwszej linii frontu, między innymi z walk na Bałkanach, w Sudanie i Indiach. Jako korespondent wojenny był także uczestnikiem wojny burskiej.
Wielka ucieczka
W czasie wspomnianej wojny burskiej w wyniku pułapki Churchill trafił do niewoli. Udało mu się z niej uciec i po heroicznej, prawie pięciusetkilometrowej tułaczce pieszo dotarł do terenów zajętych przez Brytyjczyków. Następnie wrócił na front, gdzie walczył o zdobycie Pretorii. Z tych zdarzeń narodziły się dwie książki późniejszego laureata Literackiej Nagrody Nobla.
Początki kariery politycznej
Po powrocie z frontu Churchill postanowił oddać się polityce. Ciężko było łączyć zawód historyka i członka Izby Gmin. W związku z licznymi prelekcjami Churchill często opuszczał posiedzenia parlamentu.
Po rozczarowaniu wynikającym z pracy z konserwatystami Churchill spróbował swoich sił z liberałami. Po otrzymaniu mandatu z list liberałów objął swój pierwszy urząd podsekretarza stanu w ministerstwie ds. kolonii. Kilka lat później, w 1910 roku, został ministrem spraw wewnętrznych. Rok później Churchilla mianowano Pierwszym Lordem Admiralicji – pełniąc ten urząd doprowadził do radykalnej reformy Royal Navy.
W wyniku wielu kontrowersji, jak sprzeciw wobec praw wyborczych kobiet, nieumiejętne wydawanie rozkazów czy zezwolenie na użycie broni chemicznej na froncie, popularność Churchilla słabła.
Dopiero w wyniku osłabienia konserwatystów Churchill odzyskał dawną sławę. Dwukrotnie sprawował funkcję premiera Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy objął ją 10 maja 1940 roku, kiedy odsunięto od władzy zawodzącego Brytyjczyków Neville’a Chamberlaina. Jego pierwsza kadencja skończyła się 27 lipca 1945 roku. Churchill został ponownie premierem w 1951 roku. Po raz ostatni na tym stanowisku przemówił 7 kwietnia 1955 roku.
Iron Maiden
Brytyjski zespół Iron Maiden znany jest z utworów inspirowanych historią. Jednym z nich jest numer „Aces High” traktujący o bitwie o Anglię. Początek piosenki poprzedza „Churchill’s speech” – fragment jednego z najważniejszych i najbardziej znanych publicznych przemówień w historii świata. Podczas kilku tras koncertowych stałym elementem było rozpoczynanie przez Iron Maiden koncertu od nadania z głośników przemówienia Churchilla, któremu towarzyszyły archiwalne nagrania z okresu II wojny światowej.
We shall go on to the end. We shall fight in France, we shall fight on the seas and oceans, we shall fight with growing confidence and growing strength in the air, we shall defend our island, whatever the cost may be. We shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender…
Churchill wypowiedział te słowa w Izbie Gmin parlamentu brytyjskiego. Potwierdził w swojej wypowiedzi nieustępliwość wobec niemieckiej agresji i pozbawił opinię publiczną złudzeń co do możliwości paktu z Hitlerem.
Oscarowa rola Oldmana
W ekranizacji książki „Czas mroku”, poświęconej wojennemu epizodowi rządów Churchilla, w roli premiera Wielkiej Brytanii wystąpił Gary Oldman. Za swoją impresję Churchilla został wyróżniony najważniejszą nagrodą filmową – Oscarem. Warto poświęcić kilka chwil i zobaczyć, jak wyglądał proces przygotowywania się do tej roli (tutaj filmik).
Śmierć
24 stycznia 1965 roku Winston Churchill zmarł w wyniku udaru mózgu. Jego pogrzeb był wielkim wydarzeniem, w którym wzięło udział wielu polityków z kilkudziesięciu krajów.
Jakub Krasny