24 października obchodzimy Światowy Dzień Origami. Origami to sztuka składania papieru, która narodziła się w Chinach, jednak najlepiej rozwinęła się w Japonii, dlatego powszechnie kojarzona jest z Krajem Kwitnącej Wiśni. Stworzone według wzoru z origami postaci, zwierzęta czy przedmioty mogą służyć jako ozdoby czy zakładki do książek. Przy okazji tego dnia przedstawiamy kilku najciekawszych japońskich pisarzy.
Haruki Murakami
Murakami jest najpopularniejszym japońskim pisarzem na świecie. Od wielu lat znajduje się wśród murowanych kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla – bukmacherzy co roku dają mu miejsce w czołówce, nie oferując wiele za ewentualną wygraną Japończyka. Większość jego książek niedługo po premierze staje się bestsellerami.
O prozie Murakamiego najczęściej mówi się w kontekście realizmu magicznego. To nieco wytarte już określenie pasuje jednak jak ulał. Trudno trafniej opisać jego książki, które w większości mocno osadzone w rzeczywistości mają w sobie wiele elementów należących do świata magicznego, metafizycznego. Opisywana rzeczywistość miesza się z onirycznymi wizjami, często nie tylko czytelnicy, ale również bohaterowie powieści Murakamiego gubią się w tym, co jest jawą, a co snem i przywidzeniem.
Stałym motywem, który towarzyszy niesamowitym opowieściom Murakamiego, jest muzyka – jazzowa, klasyczna, twórczość Beatlesów i innych zespołów ery flower power. Ponadto jego bohaterowie zazwyczaj wikłają się w trudne relacje, skomplikowane romanse i pogmatwane konotacje rodzinne. Buntują się przeciwko zastanym normom i dopadają ich życiowe przemyślenia, zazwyczaj podczas jazdy pociągiem.
Jedną z najbardziej znanych powieści Murakamiego jest „Kafka nad morzem”, w której opisane zostały losy piętnastoletniego Kafki. Chłopak ucieka z domu przed klątwą ojca na daleko położoną wyspę Shikoku. W tym samym czasie podąża tam stopem tajemniczy pan Nakata – analfabeta, który posiada umiejętność rozmawiania z kotami. Towarzyszy mu ekstrawagancko ubrany młody kierowca. Wszyscy trzej poszukiwani są przez policję w związku z morderstwem – zabity zostaje ojciec Kafki. Bohaterowie na swojej drodze spotykają koty kochające muzykę poważną i inne dziwne postaci oraz doświadczają magicznych przeżyć. W końcu trafiają do tajemniczej biblioteki, w której czas biegnie zupełnie innym torem. „Kafka nad morzem” to opowieść pełna humoru i nostalgii, którą czyta się z wypiekami na twarzy.
Tetsuya Honda
Dopiero w 2017 roku polscy czytelnicy doczekali się premiery książki pisarza nazywanego „cesarzem japońskiego kryminału”. Nakładem wydawnictwa Znak ukazała się książka „Przeczucie” – pierwszy tom kryminalnego cyklu z komisarzem Reiko Himekawą w roli głównej. Przed premierą w Polsce książki Hondy rozeszły się w Japonii w nakładzie przeszło 4 milionów egzemplarzy.
W czystym jak łza Tokio znalezione zostają zwłoki. Koło jednego z miejskich żywopłotów natrafiono na poćwiartowane ciało zawinięte w worek na śmieci. Pierwsze ekspertyzy wykazały, że ofiara najwięcej obrażeń doznała… po śmierci. Z czasem podobnych znalezisk zaczyna przybywać, każda kolejna zbrodnia jest tak samo lub nawet bardziej brutalna. Przejęcia śledztwa podejmuje się Reiko Himekawa – śledcza zmuszona będzie współpracować z Katsumatą, z którym wzajemnie się nienawidzą. Nie zdradzając zbyt wiele, można tylko dodać, że cała sprawa mocno odbije się zarówno na bliskiej, jak i dalekiej przyszłości Reiko.
Keigo Higashino
Keigo Higashino to pisarz znany przede wszystkim z powieści zaliczanych do nurtu mystery novels. W 1985 roku został nagrodzony japońską nagrodą literacką Edogawa Rampo Prize za powieść „After School”. W latach 2009–2013 obejmował stanowisko prezydenta organizacji zwanej Mystery Writers of Japan. Niedawno w Polsce, nakładem Wydawnictwa Otwarte, ukazała się jego powieść „Cuda za rogiem”, która zdążyła już podbić serca milionów czytelników na całym świecie.
Sklep wielobranżowy, który pomaga rozwiązywać problemy? U Higashino wszystko jest możliwe! Yūji Namiya przez lata prowadził swój mały osiedlowy sklepik. Ludzie odwiedzali go nie tylko po to, aby zrobić zakupy, ale także by otrzymać radę w najtrudniejszych życiowych sytuacjach. Cały proces odbywał się w bardzo nietypowy sposób – listy z pytaniami były wrzucane do sklepu przez dziurę w rolecie, natomiast odpowiedzi zainteresowani odbierali ze skrzynki na mleko. Po śmierci pana Namiya budynek opustoszał, a o samym właścicielu zapomniano. Lata później trójka złodziei, szukając kryjówki, trafia do opuszczonego sklepu. Kiedy rabusie zajęci są myszkowaniem po półkach, ktoś wrzuca do sklepu list, w którym młoda kobieta prosi o radę. Trójka złodziei próbuje zrozumieć sytuację, w której się znaleźli, i orientuje się, że list dotarł do sklepu z przeszłości.
Hideo Yokoyama
Hideo Yokoyama to japoński pisarz, który wcześniej był reporterem kryminalnym. Jego powieści kryminalne i opowiadania są często nagradzane i ekranizowane. Yokoyama jest dwukrotnym laureatem Kono Mystery ga Sugoi! Otrzymał wyróżnienia za najlepszą powieść w kategorii mystery fiction, a film zrealizowany na podstawie napisanego przez niego bestsellera „Sześć Cztery” zdobył uznanie Japońskiej Akademii Filmowej (nagrodzono go aż w sześciu kategoriach).
Jedną z jego najpoczytniejszych i najbardziej rozpoznawalnych powieści jest wspomniane już „Sześć Cztery”, określane często mianem japońskiego „Millennium”. To wciągający thriller, który pochłania czytelnika, prowadząc go przez okrutną zbrodnię i śledztwo. Ukazuje mroczną stronę japońskiego społeczeństwa i biurokracji Kraju Kwitnącej Wiśni.
1989 rok, styczeń. Rodzice porwanej dziewczynki wysłuchują żądań oprawcy. Nigdy nie zobaczą już swojej córki żywej, a sprawca zbrodni nie zostanie ukarany. Sprawa „sześć cztery” zostanie odłożona do katalogu zbrodni niewyjaśnionych. W grudniu 2002 roku policjant Yoshinobu Mikami stara się odnaleźć zaginioną córkę. Wizyta generalnego komisarza policji związana z porwaniem sprzed lat i kolejne uprowadzenie sprawiają, że policjant postanawia zajrzeć do starych akt.
Shūsaku Endō
Shūsaku Endō to ostatnio jeden z najbardziej rozpoznawalnych w Polsce, obok Murakamiego, japońskich pisarzy – przede wszystkim ze względu na głośną ekranizację jego największego dzieła, powieści „Milczenie”, która spopularyzowała twórczość pisarza. Przeniesienia powieści na ekran podjął się Martin Scorsese i stworzył jeden ze swoich najbardziej osobistych filmów.
Endō pisze swoje utwory z perspektywy żyjącego w buddyjskim kraju i społeczeństwie katolika. Jest on jednym z najważniejszych i najwybitniejszych japońskich pisarzy XX wieku.
„Milczenie” to oparta na faktach powieść historyczna z 1966 roku. XVII wiek, do Europy zaczynają docierać bardzo niepokojące wieści o odciętej od reszty świata Japonii. Jeszcze kilka lat temu misjonarze przybywający tam z Zachodu chrystianizowali jej mieszkańców. Obecnie mierzą się z okrutnymi prześladowaniami i torturami. Nie wszyscy są w stanie znieść ból i upokorzenie.
„Milczenie” to oparta na faktach powieść historyczna z 1966 roku.W powieści przedstawiono losy siedemnastowiecznego jezuickiego misjonarza, który został wysłany do Japonii. Mężczyzna wraz z towarzyszem chce odnaleźć swojego mistrza. To, co zobaczy w Kraju Kwitnącej Wiśni, na zawsze zmieni jego światopogląd i zmusi do zadania sobie pytań o własną wiarę. Powieść została uhonorowana Nagrodą im. Tanizakiego w 1966 roku.
Oczywiście znanych i cenionych pisarzy japońskich jest więcej, z każdym rokiem przybywa w Polsce tłumaczeń z Dalekiego Wschodu. Prezentowani przez nas autorzy stanowią subiektywny wybór – ich twórczość może stanowić wprowadzenie do współczesnej literatury japońskiej.
Jakub Krasny
Martyna Gancarczyk