20 marca obchodzimy Światowy Dzień Astrologii. Mimo tego, że astrologia już dawno temu z przyczyn naukowych została oddzielona od astronomii, to nadal jednak krąży wokół tego samego obszaru zainteresowań – fascynacji kosmosem. Niegdyś na wielu dworach królewskich znajdowali się otoczeni specjalnymi względami astrologowie, dlatego wiedza, którą przekazywali, często nazywana była królewską. Obecność astrologów na dworach odnotowywana była od zarania dziejów, ale wraz z rozwojem nauki ich zawód stał się przedmiotem krytyki i drwin. Skupmy się jednak na tym, co łączy tę prastarą profesję z wciąż badanym i na nowo poznawanym kosmosem.
Lista książek astronomicznych
Jak to się wszystko zaczęło?
Na rozpoczęcie przygody z poznawaniem kosmosu najlepsza będzie książka „Początek wszechświata” autorstwa Johna Barrowa. Barrow jest brytyjskim kosmologiem, fizykiem i profesorem matematyki na Uniwersytecie Cambridge. Oprócz tego stara się w jak najciekawszej i najbardziej przystępnej formie opowiadać w swoich książkach o kosmosie. „Początek wszechświata” to pozycja zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych czytelników, w której Barrow przedstawia różne teorie na temat tego, jak narodził się wszechświat i jak na przestrzeni czasu się kształtował.
O krok dalej
Nieco bardziej zaawansowaną lekturę oferuje Claus Kiefer, profesor fizyki uniwersytetu w Kolonii oraz jeden z najważniejszych ekspertów w dziedzinie grawitacji kwantowej. Kiefer również przenosi czytelników do początków wszechświata, jednak nie zagłębia się w opis jego formowania, a bardziej w strukturę i istotę uniwersum. W książce „Kwantowy kosmos” podejmuje temat sił elementarnych, opowiada o fenomenie czarnych dziur, kota Schrödingera, fal magnetycznych, ale przede wszystkim skupia się na kwantowości wszechświata.
Kosmos
Zupełnie inną narrację proponuje Carl Sagan, autor książki „Kosmos”. W swojej publikacji Sagan przedstawia zależności między filozofią, kulturą i historią Ziemi a kosmosem. Ukazuje naszą planetę jako część pewnego większego systemu. Tłumaczy, jak odkrycia geograficzne i kosmiczne wpływały na kształtowanie się społeczeństw oraz jaką rolę wiedza o kosmosie odgrywała w życiu na Ziemi. Opisuje także rozwój astronomii i nauk pobocznych. Carl Sagan był wyjątkową postacią, prawdziwą gwiazdą nauki. Posiadał niesamowitą charyzmę, potrafił zgrabnie połączyć talent naukowy z kreowaniem wizerunku medialnego. Popularyzował naukę nie tylko za pomocą licznych publikacji, ale także wykładów i prowadzonego przez siebie programu telewizyjnego. Więcej o fenomenie Sagana możecie przeczytać w artykule na portalu kwantowo.pl, do którego odsyłamy.
I co dalej?
No właśnie, co dalej? Co zrobić, gdy spekulatywne teorie i dotychczas stworzone terminy nie wystarczają do opisania coraz bardziej niezrozumiałych zjawisk? O tym właśnie jest książka autorstwa Łukasza Lamży „Granice kosmosu – granice kosmologii” wydana przez Copernicus Center Press. W swojej książce Lamża przestrzega, że z każdym kolejnym odkryciem naukowym świat paradoksalnie będzie okazywał się coraz dziwniejszy i gorzej zrozumiały.
Poznaj siebie dzięki gwiazdom
Przy okazji Światowego Dnia Astrologii najbardziej odpowiednią lekturą będą „Znaki” Carolyne Faulkner. Jej książka to bardzo przystępnie napisane wprowadzenie do czytania horoskopów, w którym autorka krok po kroku odkrywa przed czytelnikami świat Domów, Planet, Aspektów i znaków Zodiaku. Pięknie wydana przez Znak pozycja może okazać się najlepszym narzędziem do poznania siebie… dzięki gwiazdom.
Stephen Hawking
14 marca 2018 zmarł jeden z najwybitniejszych popularyzatorów wiedzy o kosmosie, Stephen Hawking. W swoim życiu podobnie jak Claus Kiefer zajmował się fenomenem czarnych dziur oraz fizyką kwantową. Gdy był jeszcze studentem stwierdzono u niego ciężką chorobę – stwardnienie zanikowe boczne. Lekarze przewidywali, że w ciągu kilku lat umrze. Hawking nie poddał się chorobie, a zmarł dopiero w wieku 76 lat. Przez większość życia poruszał się na specjalnie zaprojektowanym wózku. Porozumiewał się za pomocą syntezatora głosu, którym sterował przez ruchy policzka, rozpoznawane przez specjalny czujnik na okularach.
Mimo że zajmował się fizyką na niezwykle wysokim i zaawansowanym poziomie, to napisał kilka książek, które są przeznaczone w głównej mierze dla ludzi niemających wiele wspólnego z naukami ścisłymi. Jedną z jego misji było szerzenie wiedzy o kosmosie w takiej formie, by była zrozumiała dla laików. W „Krótkiej historii czasu” opisał powstanie wszechświata, przybliżając najnowsze dokonania takich dziedzin jak fizyka, astronomia, matematyka czy kosmologia. Kolejna z bestsellerowych pozycji to „Czarne dziury” – zbiór spisanych wystąpień publicznych, esejów i artykułów poświęconych kosmosowi. Dodatkowo w książce pojawiają się teksty autobiograficzne, w których Hawking opisał początki swojej fascynacji wszechświatem.
Wszechświat w twojej dłoni
Skoro wspomnieliśmy o Stephenie Hawkingu, nie możemy nie napisać tutaj o jego uczniu Christophie Galfardzie, postaci, która zdobywa coraz większą popularność i wchodzi do pierwszej ligi propagatorów nauki o kosmosie. We „Wszechświecie w twojej dłoni” już na samym początku odwołuje się on do „Krótkiej historii czasu” swojego mistrza. Zwracając się bezpośrednio do czytelnika, Galfard zabiera go w niezwykłą podróż przez czas – cofając się kilka milionów lat, przekonuje swojego odbiorcę do zmniejszenia się do wielkości atomu. Dzięki angażującej formie stworzył książkę, która nie tylko uczy, ale jest też doskonałą rozrywką.
Teologiczne spojrzenie na wszechświat
Przedstawiliśmy już podejście stricte naukowe, proponowaliśmy też książkę o astrologii. Teologiczne podejście do rozumienia kosmosu proponuje wybitny polski uczony, a zarazem katolicki prezbiter Michał Heller, który od lat zajmuje się pisaniem o relacjach między nauką a wiarą. Za swoje osiągnięcia naukowe i duchowe został odznaczony wieloma nagrodami i tytułami, z Orderem Orła Białego na czele. Jest także inicjatorem Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, gdzie piastuje funkcję dyrektora. Jest członkiem wielu prestiżowych zgromadzeń naukowych zarówno w kraju, jak i za granicą, m.in. Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Międzynarodowej Unii Astronomicznej i wielu wielu innych.
Spośród wielu jego wybitnych książek, w których podejmuje tematy kosmologii, Boga, wiary, fizyki i wzajemnych zależności między nimi, warto wspomnieć o dwóch tytułach: „Sens życia i sens wszechświata” oraz „Wszechświat jest tylko drogą. Kosmiczne rekolekcje”. W pierwszej z nich Heller odpowiada na pytanie o to, jak osoba wierząca może łączyć ścisłą wiedzę naukową z naukami kościoła i nadal odnajdywać sens w istnieniu kosmosu i życia na ziemi. W drugiej porównuje drogę przez wszechświat z drogą w głąb siebie, równolegle w świecie nauki i wiary. Pisze w niej, że zarówno podczas modlitwy, jak i w czasie zaawansowanych badań ważny jest zwrot w drugą stronę w poszukiwaniu równowagi.
O autorze
Miłośnik literatury pięknej uzależniony od koncertów i festiwali.
Chciałby robić tysiąc rzeczy na raz, jednak na drodze do spełnienia stoi jego największy wróg – czas. Rocznik 94. Redaktor Xięgarni.pl, All in University, kiedyś związany z Valkirią Network. Student Zarządzania Kulturą i Mediami UJ.
Najbardziej lubi poznawać, rozmawiać i przebywać z ludźmi, którzy go inspirują.