Kim jest Arsène Lupin, który zainspirował twórców serialu Netflixa?

Choć sławą nigdy nie dorównał Sherlockowi Holmesowi ani Herkulesowi Poirot, to nadal pozostaje jednym z najpopularniejszych bohaterów literackich, pojawiających się w opowieściach detektywistyczno-szpiegowskich, przełomu XIX i XX wieku. Dziś za sprawą francuskiego serialu Netflixa ma wreszcie szansę mocniej przebić się do świadomości czytelników i widzów na całym świecie. Przed państwem Arsène Lupin, dżentelmen włamywacz, dandys, uwodziciel, mistrz charakteryzacji, iluzjonista, a momentami… detektyw.

Kim jest Arsène Lupin?

Na to pytanie nikt tak naprawdę nie zna odpowiedzi. Lupin umie „przybierać najrozmaitsze postacie: to palacz, to tenor, to bookmaker, syn szanowanej rodziny, młodzieniec, starzec, komiwojażer z Marsylii, lekarz rosyjski lub torero hiszpański”¹– lista nie ma końca. Na nic zdała się syzyfowa praca paryskiej policji – przez lata udało się jedynie ustalić, że Lupin to człowiek bez przeszłości – nie wiadomo skąd pochodzi ani jak wyglądało jego dzieciństwo. Lupin po prostu pojawił się pewnego dnia, jako „mieszanina inteligencji, przewrotności, zdeprawowania i szlachetności”. Może wcześniej był pomocnikiem kuglarza? Może pracował w laboratorium? W Paryżu krążyły również plotki, że Lupin mógł być mistrzem fechtunku japońskiego.

Co wiemy na pewno? Lupin osiągnął mistrzostwo w sztuce rabunku, a swoją skuteczność zawdzięcza niebywałej inteligencji, sprytowi i niezwykłemu talentowi do kamuflażu i charakteryzacji. Niczym kameleon potrafi przemienić się w dowolną postać. Dzięki szerokim znajomościom potrafi uciec z pilnie strzeżonego więzienia, włamać się do najlepiej strzeżonych skarbców, a nawet przechytrzyć samego Herlocka Sholmesa.² Zdarzało się nawet, że po udanej próbie ucieczki, Lupin osobiście meldował się służbie więziennej, by dobrowolnie oddać się w ręce sprawiedliwości. Nie zdradzę wiele, mówiąc, że pojawiał się, by znów czmychnąć. Wykorzystując swoje techniki manipulacyjne potrafił doprowadzić nawet do sytuacji, gdy wraz z policją ścigał… sam siebie.

Tajemniczy bohater pierwszy raz pojawia się w 1905 roku, w opowiadaniu Maurice’a Leblanca pt. „Aresztowanie Arsène’a Lupina”, które ukazało się w magazynie „Je sais tout”.  Pierwsze wydanie książkowe o przygodach słynnego włamywacza ukazało się dwa lata później pt. „Arsène Lupin. Dżentelmen włamywacz”. Od tamtej pory Lupin pojawił się w 17 powieściach i 39 nowelach lub opowiadaniach – zebranych łącznie w 24 książkach. Ofiarami Lupina zwykle padają oligarchowie i bogacze mający coś na sumieniu, często są to oszuści bądź ludzie, którzy wzbogacili się dużym kosztem innych. Lupin traktuje rabunki, jak zabawę – zdarza się, że w całości zwraca skradzione rzeczy, tylko po to, by utrzeć nosa swoim wrogom. Nie raz motywuje swoje włamania wysokimi kosztami utrzymania – nie tylko siebie, ale również swoich pomocników i informatorów.

Lupin – francuski hit Netflixa

Co było pretekstem do przypomnienia postaci słynnego włamywacza? Wszystko za sprawą sukcesu „Lupina”, pięcioodcinkowego serialu Netflixa, który swoją premierę miał niespełna miesiąc temu. W momencie pisania tego artykułu serial znajduje się w czołówce najchętniej oglądanych seriali w większości krajów świata, w których dostępny jest Netflix. „Lupin” króluje nie tylko w Europie, ale również w Azji i Ameryce Południowej.

Tytuł serialu nie jest przypadkowy, jednak powiedzieć, że fabuła francuskiego hitu Netflixa, inspirowana jest opowieściami o Lupinie, to nic nie powiedzieć. Twórcy zabawili się konwencją i dokonali czegoś niebywałego – mimo iż głównym bohaterem jest tu wyrachowany włamywacz Assane Diop, to fabuła serialu cały czas kręci się wokół książek Leblanca.

Głównego bohatera poznajemy w trakcie przygotowywania rabunku drogocennego naszyjnika, który odnalazł się po kilkunastu latach i jest obiektem głośnej licytacji. Biżuteria mająca paść łupem Assana w pewien sposób powiązana jest z jego ojcem, który zmarł (staram się tu nie zdradzać zbyt dużo), gdy Assan był jeszcze nastolatkiem. Jedną z niewielu rzeczy, które zostały chłopakowi po ojcu jest egzemplarz książki o przygodach Arsène’a Lupina. Nie dość, że chłopiec praktycznie nie rozstawał się z lekturą, czytał ją dziesiątki razy, to ostatecznie stała się ona drogowskazem w jego życiu i zapoczątkowała „karierę” włamywacza.

W działaniach Assane’a widać silne inspiracje powieściami Leblanca, co szybko dostrzega jeden ze śledczych, prywatnie miłośnik powieści z Lupinem w roli głównej. Fizyczna kopia książki pojawia się na ekranie niemal nieustannie, „odgrywa” nawet rolę w przekazywaniu informacji między bohaterami i odkrywaniu kolejnych etapów fabuły. To piękny hołd złożony autorowi, podkreślający znaczenie powieści w konstruowaniu scenariusza. Bardziej wytrawni czytelnicy Leblanca znajdą tu mnóstwo odniesień do jego powieści – od bardzo oczywistych, po bardzo subtelne, ledwo wychwytywalne, symboliczne. Znajomość przygód Lupina znacznie urozmaica oglądanie serialu i pozwala na sprawniejsze wychwytywanie tzw. „easter egg’ów”.

Produkcja spotkała się z bardzo pozytywnym odzewem, czego dowodem są wyniki oglądalności na całym świecie. Podobnie, jak w powieści, akcja serialu rozgrywa się w większości Paryżu. Piękne ujęcia z wnętrza Luwru, ogrodów Tuileries i na haussmanowskie kamienice przypadną do gustu wszystkim miłośnikom Miasta Świateł. W postać Assane’a wcielił się Omar Sy, znany z roli w superhicie „Nietykalni”. Jak to często bywa przy okazji premiery produkcji Netflixa, serialowi towarzyszyła szeroko zakrojona kampania promocyjna. W jedno z najgłośniejszych działań zaangażowany był sam Sy, który w stroju roboczym osobiście rozklejał plakaty „Lupina” na stacjach paryskiego metra. Ponadto w serialu reżyserii Louisa Leterriera i Marceli Said wystąpili m.in. Ludivine Sagnier („Młody papież”, „Basen”, „8 kobiet”), Hervé Pierre („Oficer i szpieg”, „Zakochany Paryż”) i Nicole Garcia („Żandarm się żeni”).

Nie ma co ukrywać, że pierwszy sezon serialu zakończył się (a to zaskoczenie!) w punkcie kulminacyjnym. Na szczęście Netflix zapowiedział już jego kontynuację, premiera drugiej części „Lupina” odbędzie latem tego roku, ale dokładnej daty jeszcze nie podano.

Arsène Lupin – książki Maurice’a Leblanca

Książki Leblanca są w Polsce stosunkowo łatwo dostępne w formie elektronicznej. Natomiast dziwi fakt, że przy okazji premiery serialu żadne wydawnictwo nie zdecydowało się na wydanie książek w formie papierowej.

Poniżej przedstawiamy wam kolejność czytania książek z Arsenem Lupinem w roli głównej (wg daty wydania) oraz linki do ebooków wydanych przez wydawnictwo KtoCzyta.pl:

1. Arsène Lupin. Dżentelmen włamywacz (1907)
2. Arsène Lupin kontra Herlock Sholmès (1908)
3. Wydrążona iglica (1909)
4. 813 (1910)
5. Kryształowy korek (1912)
6. Zwierzenia Arsèna Lupina (1913)
7. Odłamek (1916)
8. Złoty trójkąt (1918)
9. Wyspa trzydziestu trumien (1919)
10. Zęby tygrysa (1921)
11. Arsène Lupin (sztuka teatralna napisana przez Edgara Jepsona i Maurice`a Leblanca) (1922)
12. Osiem uderzeń zegara (1923)
13. Hrabina Cagliostro (1924)
14. Dziewczyna o zielonych oczach (1927)
15. Agencja Barnette i Spółka (1928)
16. Tajemnicze domostwo (1929)
17. Przypływ (1931)
18. Kobieta o dwóch uśmiechach (1933)
19. Inspektor Victor (1933)
20. Zemsta hrabiny Cagliostro (1935)
21. Les Milliards d’Arsène Lupin (1941)
22. Le Dernier Amour d’Arsène Lupin (2012)

¹Leblanc M., „Arsène Lupin. Dżentelmen włamywacz”, tłum. J.P., KtoCzyta.pl, 2021

²Tak nazywa się brytyjski detektyw, występujący w książkach Maurice’a Leblanca, inspirowany postacią Sherlocka Holmesa.

Kuba Krasny

Miłośnik literatury pięknej i reportaży, uzależniony od koncertów i festiwali. Chciałby robić tysiąc rzeczy na raz, jednak na drodze do spełnienia stoi jego największy wróg – czas. Rocznik 94. Redaktor Xięgarni.pl, kiedyś związany z Valkirią Network i All in University. Absolwent Zarządzania Kulturą i Mediami UJ. Najbardziej lubi poznawać, rozmawiać i przebywać z ludźmi, którzy go inspirują.