Carlos Ruiz Zafón – jak zacząć czytać jego książki?

25 września swoje urodziny obchodzi Carlos Ruiz Zafón – hiszpański pisarz, autor bestsellerowego cyklu „Cmentarz Zapomnianych Książek”. Sama tylko pierwsza część serii, „Cień wiatru”, sprzedała się na świecie w kilkunastu milionach egzemplarzy. Z okazji urodzin autora proponujemy wam trzy alternatywne drogi poznawania jego twórczości.

Cmentarz Zapomnianych Książek

„Cień wiatru”, „Gra anioła”, „Więzień nieba” i „Labirynt duchów” to cztery tomy, które składają się na opowieść zamkniętą w cyklu „Cmentarz Zapomnianych Książek”. Pierwszy tom zaczyna się od przedstawienia losów Daniela Sempere, młodego chłopaka mieszkającego w Barcelonie, syna bibliotekarza. Ojciec zabiera chłopca na tytułowy cmentarz, gdzie ukryto setki książek. Daniel może zabrać stamtąd tylko jedną, wybiera „Cień wiatru” autorstwa Juliana Caraxa. Powieść tak bardzo przypada mu do gustu, że postanawia odszukać inne dzieła Caraxa. Okazuje się to jednak karkołomnym zadaniem, bowiem wszystkie książki tego autora zostały spalone, a dodatkowo otacza go wielka tajemnica. Odszukanie zachowanych książek może najbliższych Daniela kosztować zdrowie, a nawet życie.

Każda z czterech części cyklu przedstawia perypetie Daniela i innych, kolejno wprowadzanych przez Zafóna, bohaterów. Często pojawiają się te same sceny, wydarzenia czy wypadki przedstawione z perspektywy różnych ludzi. Pozornie osobne wątki w końcu zaczynają się zazębiać, tworząc niezwykle złożoną całość.

Carlos Ruiz Zafón wielokrotnie podkreślał, że „Cmentarz Zapomnianych Książek” można czytać w dowolnej kolejności. Zgadza się. Jednak moim zdaniem cykl najlepiej czyta się chronologicznie, według dat wydania. Każda z części jest coraz dojrzalsza, mocniejsza i mroczniejsza (niekoniecznie lepsza!). Na dodatek „Cień wiatru” jest doskonałym wprowadzeniem w Zafónowski świat mrocznych i brutalnych opowieści.

Trylogia Mgły

Zanim stworzył „Cmentarz Zapomnianych Książek”, Zafón zajmował się pisaniem książek dla młodzieży. „Trylogia mgły” to zbiór trzech osobnych historii, które łączy kilka wspólnych cech: napięcie od pierwszej do ostatniej strony, nutka tajemnicy, zacieranie granicy między jawą a snem, nastolatki w rolach głównych i oczywiście świat zasnuty mgłą. Mimo że wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, że to książki przeznaczone dla nastolatków, to zapewniam, że mogą zmrozić krew w żyłach również u starszych czytelników.

„Książę mgły” (1993) to opowieść o rodzinie Carverów, a konkretnie o trojgu dzieciach, które wprowadzają się do małego miasteczka rybackiego wraz z rodzicami. Zamieszkują w dawnym domu rodziny, której dziecko utonęło w morzu. Od momentu przeprowadzki w domu oraz okolicy zaczynają dziać się niewytłumaczalne rzeczy. Tajemnicze posągi, niewyjaśnione zaginięcia, niesamowite historie o Księciu Mgły i doświadczenia paranormalne – to wszystko czeka młodych Carverów.

W drugiej książce cyklu Zafón przenosi czytelników do Kalkuty. Główny bohater „Pałacu Północy”, szesnastoletni Ben, po wyjściu z sierocińca musi rozpocząć nowe życie. W ostatni dzień pobytu zabiera swoją koleżankę Sheere na spotkanie tajnego stowarzyszenia, którego jest współtwórcą. Tego wieczoru dziewczyna dzieli się z członkami zgromadzenia opowieścią o swojej rodzinie. Jej nowi znajomi postanawiają pomóc rozwiązać jej zagadkową historię. Tak zaczyna się pędząca niczym pociąg widmo opowieść o tajemnicach, jakie skrywa w sobie Kalkuta.

Trzecia część – „Światła września” – to horror z mechanicznymi zabawkami w tle. Do rezydencji Lazarusa Janna, właściciela fabryki zabawek, wprowadza się wdowa z dwójką dzieci. Po śmierci męża brakuje jej pieniędzy na utrzymanie nastolatków. W ciągu pierwszych dni pobytu rodziny Sauvelle w Normandii dzieci poznają załogę zatrudnioną u Lazarusa. Pewnego dnia kucharka pracująca w rezydencji zostaje znaleziona martwa. Nastolatkowie staną przed trudnym zadaniem rozwiązania zagadki jej śmierci.

Osobna powieść – „Marina”

Jedyną osobną powieścią Zafóna jest „Marina” – wypadkowa „Cmentarza” i „Trylogii Mgły”, most pomiędzy dwoma cyklami. Pisarz przedstawił w niej ukochaną Barcelonę, niezwykle mroczną, pełną opuszczonych starych dworów i kamienic – opisany przez niego świat jest jak stara fotografia.

„Marina” to historia piętnastoletniego Oscara, który na tydzień zniknął z internatu. Na dworcu kolejowym znajduje go policja. Od tego momentu rozpoczyna się opowieść Oscara o tym, co działo się przez ostatnie siedem dni oraz wcześniej, gdy opuszczał internat w czasie przerw w zajęciach. Pewnego dnia Oscar trafił do starego dworu znajdującego się w okolicy. Tam poznał swoją rówieśniczkę Marinę, z którą odwiedzali opuszczone miejsca czy stare cmentarze i starali się rozwiązywać różne zagadki. Wspólne spędzanie czasu pozwalało im oderwać się od szarej codzienności. Podczas jednego ze spotkań zaczynają śledzić tajemniczą kobietę, która od dłuższego czasu pojawiała się w odwiedzanych przez nich miejscach. Tak trafiają na intrygę sprzed lat, która ostatecznie pochłonęła chłopca na przeszło tydzień.

Nasze propozycje:

„Cień wiatru”

– ze względu na to, że jest to jedna z najważniejszych powieści XXI wieku. Jest to też pierwszy tom znakomitego cyklu, który łączy w sobie kryminał, thriller, powieść przygodową i horror.

„Marina”

– to powieść na styku literatury młodzieżowej i literatury dla dorosłych, doskonała książka dla czytelników, którzy chcą porzucić literackie więzy dzieciństwa.

Carlos Ruiz Zafón zakończył pisanie „Cmentarza Zapomnianych Książek”, zajęło mu to około piętnastu lat. Dotąd nie pojawiły się żadne informacje na temat kolejnych powieści hiszpańskiego mistrza pióra. Póki co czytelnicy muszą nasycić się ośmioma książkami pisarza.