Spotkania z autorami, debaty, dyskusje, lekcje i szkoła czytania, wręczenie Nagrody Conrada za najlepszy debiut ostatniego roku – tak w dużym skrócie przedstawia się program główny 10. edycji Festiwalu Conrada. Jedno z najważniejszych na świecie wydarzeń literackich rozpocznie się w Krakowie 22 października i potrwa tydzień (do niedzieli, 28 października). W tym roku hasłem przewodnim jest „POP”.
Jubileuszowa edycja
„Przed nami jubileuszowa, dziesiąta edycja największego międzynarodowego wydarzenia literackiego w Polsce i jednego z największych na świecie. W czasie tych dziewięciu lat literackiej przygody, Kraków stał się najważniejszym punktem na światowej mapie literatury. Miejscem spotkania pisarek i pisarzy, czytelniczek i czytelników, profesjonalistów oraz amatorów. Festiwal wyrósł natomiast na silną markę, która przyciąga do naszego miasta czytelników z całego globu, a przyznawana w ostatnim dniu Festiwalu Nagroda Conrada otwiera laureatom – najlepszym debiutantom w dziedzinie prozy drzwi do literackiego kariery” – mówi Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
POP
Jak tłumaczy prof. Michał Paweł Markowski, dyrektor artystyczny Festiwalu, „przez siedem festiwalowych dni będziemy stawiać krytyczne pytanie o <POP> rozumiany jako rdzeń naszego aktualnego doświadczenia kulturowego i politycznego. Poszczególne dni tegorocznej edycji zatytułowaliśmy za pomocą następujących pojęć: Poprawność, Popularność, Popęd, Populizm, Popkultura, Popłoch, Popyt”.
„Każda z wybranych przez nas kategorii odsyła do konkretnego zjawiska. Każdą można przyporządkować jakiejś dyscyplinie: politologii, psychologii, ekonomii etc. Jednak dla nas najważniejszą dziedziną jest literatura i to za pomocą jej języka będziemy z zaproszonymi do Krakowa gośćmi oraz naszą publicznością rozmawiać na temat POPu. Uważamy bowiem, że literatura zajmuje wyjątkowe miejsce wśród intelektualnych wynalazków człowieka – pozwala dostrzec i zrozumieć najwięcej” – dodaje Grzegorz Jankowicz, dyrektor programowy Festiwalu.
Polska reprezentacja
Punktem wyjścia do debaty z udziałem Olgi Drendy, Ewy Gorządek, oraz Adama Leszczyńskiego będą pytania o polskość. O to, w jaki sposób literatura przedstawia polskość, jak opowiada o Polakach, o ich samoocenie, obawach, sojusznikach i przeciwnikach. Spotkanie poprowadzi publicysta – Jacek Żakowski. Z festiwalową publicznością spotkają się także: Anna Bikont, Magdalena Kicińska i Jacek Leociak, którzy wspólnie z Michałem Okońskim będą rozmawiać o losach polskich Żydów, ich udziale w tworzeniu polskiej wspólnoty narodowej i politycznej. Polska wieś będzie tematem prowadzonej przez Ingę Iwasiów rozmowy z udziałem Andrzeja Mencwela, wybitnego historyka literatury i kultury, autora książki Toast na progu i wyróżnionego Nagrodą Nike prozaika Mariana Pilota. Debata zatytułowana „O chłopskiej formie życia” podejmie pytanie o wpływ wsi na literaturę, a także kulturę narodową. Pasmo poświęcone polskości uzupełni dyskusja o Polsce jako temacie poezji z udziałem Jana Kapeli, Ilony Witkowskiej i Bohdana Zadury, którą poprowadzi dyrektor programy Festiwalu – Grzegorz Jankowicz. Czy elity są potrzebne? I w jaki sposób powinny komunikować się ze społeczeństwem? Takie pytania postawi Maciej Gdula uczestnikom kolejnej debaty: Agacie Bielik-Robson, Michałowi Pawłowi Markowskiemu oraz Małgorzacie Szpakowskiej.
Ważnym wątkiem tegorocznego Festiwalu Conrada będą również rozmowy na temat granic naszej tożsamości. W ramach tego pasma trzeciego dnia Festiwalu zaplanowano spotkanie z udziałem między innymi Andrzeja Gowarzewskiego, Wojciecha Kuczoka i Janusza Margańskiego (prowadzący) poświęcone Ernestowi Wilimowskiemu, piłkarzowi polskich i niemieckich klubów piłkarskich, przed II wojną światową reprezentantowi Polski, a po jej wybuchu – III Rzeszy, bohaterowi powieści chorwackiego prozaika Miljenki Jergovicia, który również spotka się publicznością Festiwalu. Piątego dnia, o kroju narodowym będą natomiast dyskutować: Łukasz Dziedzic, Agata Szydłowska i Marcin Wicha. Rozmowa, którą poprowadzi Bogna Świątkowska dotyczyć będzie tego, w jaki sposób czcionka może stać się nośnikiem treści o charakterze politycznym.
Goście zagraniczni
Swoją obecność na Festiwalu mocno zaznaczy również literatura zaangażowana społecznie. Po raz pierwszy Kraków odwiedzi hinduska pisarka Arundhati Roy, która w swej twórczości ukazuje obraz współczesnych Indii z ich kryzysami i problemami. Jak się okazuje, te ostatnie są aktualne nie tylko dla rodzinnego kraju Roy, ale także dla nas. Podczas spotkania z festiwalową publicznością opowie o tym, jak za pomocą powieści można zareagować na niesprawiedliwość społeczną.
Zaproszenie do Krakowa przyjęły także greckie pisarki: Lena Kitsopoulou i Amanda Michalopoulou, które w swojej prozie pokazują różne oblicza konfliktu. O cierpieniu jako powszechnym doświadczeniu człowieka XXI w. opowie natomiast argentyński reporter i pisarz Martín Caparrós. O Conradzie i globalizacji dyskutować będą natomiast tłumaczka Magda Heydel i amerykańska historyczka, profesorka Uniwersytetu Harwarda, laureatka m.in. National Book Critics Circle Award – Maya Jasanoff, która w swoich publikacjach przedstawia Conrada jako pierwszego analityka globalizmu.
O sprzeciwie wobec demokracji opowie z kolei niemiecki historyk i politolog Jan-Werner Müller, publikujący m.in. w renomowanych czasopismach takich jak: Die Zeit, Sueddeutsche Zeitung, The London Review of Books, Foreign Affairs, czy The Guardian. Spotkanie, którego głównym tematem będzie populizm, poprowadzi dyrektor artystyczny Festiwalu Michał Paweł Markowski.
Grzechy z przeszłości staną się natomiast pretekstem do rozmowy ze szwedzką pisarką, dziennikarką radiową i telewizyjną, dramatopisarką Elisabeth Åsbrink, która opisuje doświadczenia społeczeństwa szwedzkiego. Te, z którymi społeczeństwu szwedzkiemu wciąż nie udało się skonfrontować.
Laureatka Man Bookera w Krakowie!
Zaproszenie do Krakowa przyjęła również, nagrodzona niespełna miesiąc temu prestiżową nagrodą Man Booker International Prize – Olga Tokarczuk. Festiwalowa publiczność spotka się z pisarką drugiego dnia Festiwalu. Rozmowę, w której weźmie udział także tłumaczka powieści Bieguni – Jennifer Croft, poprowadzi Szymon Kloska.
Wspomniane na początku zjawiska, takie jak populizm, popularność, popęd czy popłoch związane są z emocjami, zarówno jednostkowymi, jak i zbiorowymi. Kilka festiwalowych spotkań będzie poświęconych właśnie tym zagadnieniom. W rozmowie z Davidem Vannem, którego bestsellerowy zbiór Legenda o samobójstwie została dotychczas dziesięciokrotnie nagrodzona na arenie międzynarodowej i przetłumaczona na 20 języków, zajmiemy się źródłami i naturą traumy. O impulsach opowiadać będzie Wells Tower – pisarz, którego debiutancka książka Ruiny i zgliszcza prezentuje postaci, które próbują uporać się z różnymi odmianami popędu. Międzynarodowy bestseller Lulu stanie się pretekstem do rozmowy o erotyce z hiszpańską pisarką Almudeną Grandes. Z kolei Sylwia Chutnik porozmawia o buncie – jego przyczynach i znaczeniu – z Larsem Saabye Christensenem, autorem powieści Beatles, czyli historii czterech chłopaków z Oslo naśladujących członków legendarnej grupy.
Wydarzenia towarzyszące
Jak co roku, podczas Festiwalu nie zabraknie także programu edukacyjnego – Lekcji czytania z udziałem m.in.: Jacka Leociaka, Małgorzaty Szpakowskiej i Michała Pawła Markowskiego, zakończone Szkołą czytania prowadzoną przez Agnieszkę Taborską i Grzegorza Jankowicza. Tematy, którymi zajmiemy się w ramach Szkoły, czyli prawda i fałsz, wpisują się w kolejne pasmo festiwalowe – jego celem jest wypracowanie narzędzi służących walce z fake newsami (wystąpią w nim również: wybitny reporter, dziennikarz Tygodnika Powszechnego, Wojciech Jagielski, oraz szwedzki dziennikarz i bloger, analityk sfery publicznej Jack Werner).