Nie da się zignorować znaczenia Turcji na współczesnej scenie międzynarodowej. Mówimy o najpotężniejszym militarnie po Stanach Zjednoczonych członku NATO, którego armia jest ponad pięciokrotnie większa od polskiej. Parę dni temu, gdy Saudowie wraz z sojusznikami na poważnie zagrozili Katarowi, oskarżając ten mały, lecz bogaty kraj o wspieranie terroryzmu, to Turcja (jak na razie) stanęła po jego stronie i nie dopuściła do eskalacji konfliktu, wysyłając swoje oddziały. Kraj rządzony przez Recepa Tayyipa Erdoğana od lat angażuje się w konflikt w Syrii przeciwko Baszarowi al-Asadowi, w koalicji walczącej zarówno z nim, jak i z ISIS, lecz atakuje bojówki Kurdów w Syrii oraz, co obecnie wiemy, to w Turcji „ktoś” nabywał ropę od Państwa Islamskiego. W ostatnim przeglądzie Internetu wspominaliśmy o cenzurze w Turcji, która doprowadziła do zamknięcia już 30 wydawnictw. Nie da się zrozumieć tego kraju bez zrozumienia jego historii, ale gdy patrzymy na nią przez pryzmat naszych dziejów, widzimy państwo równie niezrozumiałe, z którym najpierw toczymy wyczerpujące boje, a które parę wieków później jako jedyne nie uznaje naszych rozbiorów. By zrozumieć je i jego burzliwe dzieje choćby w ułamku, warto sięgnąć po wartościowe publikacje. Jeśli mamy niewiele czasu na lekturę, warto zacząć od minibooka przygotowanego przez Miesięcznik ZNAK.
Książka podzielona jest na dwie części: Listy z Turcji oraz Dylematy Tureckiej Tożsamości.
Listy z Turcji
Czas lektury: 21 minut
To korespondencja autorstwa Jadwigi Zamoyskiej, która wysyłała w latach 1854– 1855. Ukazuje okres, gdy kraj ten przechodził już poważne reformy modernizujące (choć były one znikome, gdy porównamy je do rewolucyjnych zmian Atatürka z pierwszej połowy XX wieku). Jadwiga Zamoyska przyjechała towarzyszyć mężowi, który w Stambule organizował Legiony Polskie i swoim wrażeniami z odwiedzin w orientalnym kraju dzieliła się korespondencyjnie z siostrami. Jest to niezwykle barwny opis stworzony przez 23-letnią Polkę, która początkowo nieprzychylnie nastawiona do obcego kraju, zaczyna coraz intensywniej go poznawać, aż w końcu decyduje się na naukę języka tureckiego. Obserwacje pani Jadwigi są ciekawe nie tylko ze względu na ukazanie nam codzienności tak obcego kraju, ale ważne jest też to, że z jej opowieści można wywnioskować, jak już wówczas zmieniała się Turcja . Dość powiedzieć, że jej nauczyciel, będący gorliwym muzułmaninem, tak przeżywał wpływ reform na obywateli swojego kraju, że rozważał przeprowadzkę do Arabii Saudyjskiej.
Bardzo interesująca, nieraz bawiąca, nieraz zmuszająca do refleksji lektura.
Dylematy Tureckiej Tożsamości
Czas lektury: 4 minut 53 sekundy
Artykuł, którego autorem jest dr hab. Adam Szymański, pokazuje, w jak niełatwej sytuacji znajduje się ten deklarujący laicyzm, a de facto muzułmański kraj leżący na dwóch kontynentach. Choć tekst został napisany w 2011 roku, analiza sytuacji Turcji wydaje się trafna i aktualna również dziś. Szymański zaczyna od lakonicznego przedstawienia historii kraju przez pryzmat reform, które zmieniały jego oblicze. Ukazuje on obraz państwa z jednej strony czerpiącego z tradycji zachodnich, europejskich i laickich, z drugiej zaś z tradycji bliskowschodnich, orientalnych i muzułmańskich; państwa, które, dbając o swoje własne interesy, musi balansować na granicy dwóch światów i które nie jest akceptowane przez żaden z nich. Dzięki tej krótkiej pracy trochę lepiej zacząłem pojmować (choć bynajmniej nie aprobować) polityczne ruchu rządu Erdoğana wynikające z niełatwej pozycji jego kraju na arenie międzynarodowej.
Nie oszukujmy się, obecna sytuacja na świecie jest bardzo napięta. By łatwiej się w niej odnaleźć, trzeba ją zrozumieć. Z odpowiednią wiedzą istnieje cień szansy na to, że będziemy mogli adekwatnie zareagować na zmiany na świecie. Jak widać, by rozpocząć swoją intelektualną podróż, nie potrzeba dużo czasu – w tym przypadku niecałe pół godziny.
Za możliwość recenzji dziękuję księgarni internetowej Woblink.com.
Mikołaj Kołyszko
O autorze recenzji
Brand manager Woblink.com i red. nacz. portalu CzytajPL.pl. Były red. nacz. magazynu internetowego Masz Wybór.
Z wykształcenia: magister religioznawstwa.
Z zamiłowania: dziennikarz obywatelski, pisarz.
Wyróżniony tytułem Dziennikarza Obywatelskiego 2013 Roku (kategoria „Recenzja”).
Autor książek: Groza jest święta, Tajemne Oblicze Świata, Tajemne Oblicze Świata II. Piekielny Szyfr i Wegetarianizm bez tajemnic.
Zdjęcie autora jest pracą zbiorową studentów SKF (Darka Kuźmy, Kasi Giermańskiej, Izy Łukasik, Patrycji Popek oraz Małgorzaty Miłek).