11 stycznia obchodzimy Dzień Wegetarian. To święto jest doskonałym pretekstem, aby propagować bezmięsną dietę oraz dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Tegoroczny Dzień Wegetarian po raz kolejny zwraca uwagę na cierpienie zwierząt.
Wegetarianie, jak powszechnie wiadomo, wykluczają ze swojej diety mięso, ryby czy owoce morza. Wegetarianizm to często sposób odżywiania powiązany z całym stylem życia (np. unikaniem kosmetyków testowanych na zwierzętach, nienoszeniem skór i futer). Ludzie stosują dietę wegetariańską od co najmniej paru tysięcy lat.
Dzień Wegetarianizmu to dobra okazja do posłuchania zdania lekarzy i naukowców na temat diety pozbawionej mięsa czy innych produktów odzwierzęcych. 11 stycznia wielu ekspertów będzie wypowiadało się o zbilansowaniu posiłków opartych o zboża i rośliny czy koniecznych badaniach okresowych. To też idealny czas na lekturę wyjątkowych książek o przyrodzie, jej miejscu w nowoczesnym świecie czy zwierzętach i ich zwyczajach. Nasze książkowe propozycje związane z tą tematyką znajdziecie TUTAJ.
Warto dodać, że na dietę bezmięsną zdecydowało się wiele znanych i wybitnych osób, takich jak na przykład Leonardo da Vinci i Pitagoras. Wegetarianami są również popularne gwiazdy kina i muzyki, jak chociażby Moby czy Natalie Portman. My z okazji Dnia Wegetarianizmu postanowiliśmy przedstawić wam pięciu wybitnych pisarzy, którzy wykluczyli mięso ze swojej diety.
Lew Tołstoj
Tołstoj jest jednym z najwybitniejszych rosyjskich powieściopisarzy. Oprócz tego to ceniony dramaturg, krytyk literacki i pedagog. Jest również jednym z czołowych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej – to niepodważalny klasyk literatury rosyjskiej i światowej. Lew Tołstoj został uznany za autorytet moralny w Rosji przełomu XIX/XX wieku. Część z głoszonych przez niego idei odniosła duży wpływ na poglądy takich ludzi jak Mahatma Gandhi czy Martin Luther King.
Lew Tołstoj tworzył zarówno beletrystykę, jak i utwory publicystyczne. Jego powieści, znane i doceniane na całym świecie, cechują się przede wszystkim łączeniem obiektywnej obserwacji zastanej rzeczywistości z własnymi poglądami na otaczający świat. Jego najsłynniejsze dzieła literackie to „Wojna i pokój” oraz „Anna Karenina”. Pisarz był bezkompromisowym wegetarianinem propagującym swoje przekonania dotyczące zabijania zwierząt i bezmięsnej diety. Uznawał wegetarianizm za kryterium, „dzięki któremu możemy poznać, czy czyjeś dążenie do moralnej doskonałości jest prawdziwe i szczere”.
Emil Zola
Emil Zola jest francuskim pisarzem i jednym z głównych przedstawicieli naturalizmu, tworzącym głównie powieści. Według jego planu miały one stworzyć jeden cykl, który będzie naukową analizą stosunków społecznych epoki II Cesarstwa. W ten sposób powstał 20-tomowy cykl „Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa”. Został on opublikowany w latach 1871-1893 i przedstawia szeroką panoramę francuskiego społeczeństwa. Wszystkie powieści cyklu Zola pisał w duchu naturalizmu. Jednak przy zachowaniu obiektywności narratora i odejściu od rozmachu charakterystycznego dla romantyzmu nie porzucił tworzenia fascynujących opisów nawet najbardziej prozaicznych miejsc. Był przeciwnikiem zabijania zwierząt i ich jedzenia. Twierdził wręcz, że los zwierząt jest dla niego ważniejszy „niż strach przed ośmieszeniem. Los zwierząt jest nierozerwalnie związany z losem człowieka”.
Franz Kafka
Ten niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia żydowskiego jest jednym z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Przez całe życie był związany z Pragą, która zajmowała w jego życiu ważne miejsce. W pisanych przez siebie powieściach wykreował model sytuacji nazwanej sytuacją kafkowską i określaną po niemiecku jako „kafkaesk”. Jej istota to konflikt zniewolonej jednostki z anonimową instancją. Charakterystyczne dla kafkowskiego świata są deformacja, groteska, zagrożenie czy niepewność. Jego dzieła są odzwierciedleniem niestabilnego stanu ducha ludzi żyjących na początku XX wieku. Twórczość Kafki zaliczana jest często do nurtu ekspresjonistycznego (co nie wszystkim badaczom literatury wydaje się zasadne). Pisarz w swoich powieściach pokazuje przede wszystkim człowieka wyobcowanego. Jego bohater samotnie zmaga się z trudnymi do zrozumienia strukturami rządzącymi światem. Mimo poczynionych starań i buntu nie może zmienić położenia, w którym się znajduje. Jednym z najbardziej znanych i charakterystycznych dzieł Kafki jest „Proces”. Franz Kafka przeszedł na dietę wegetariańską przede wszystkim pod wpływem teorii antropozoficznych Rudolfa Steinera.
Hanif Kureishi
To angielski dramaturg, reżyser filmowy, scenarzysta, autor nowatorskich powieści oraz opowiadań. Kureishi pochodzi z rodziny angielsko-pakistańskiej. W swoich dziełach porusza wiele ważnych i kontrowersyjnych współcześnie tematów, takich jak problem rasy, nacjonalizmu, seksualności czy imigracji. Jest znany głównie dzięki dwóm filmom: „Moja piękna pralnia” według jego scenariusza i „Intymność” na podstawie jego powieści oraz dwóm obyczajowo szokującym książkom „Ostatnie słowo” oraz „Budda z przedmieścia”. Jest wegetarianinem – jednym z podstawowych zadań osoby odpowiedzialnej za opiekę nad pisarzem w Polsce było znalezienie dla niego w Warszawie wegetariańskich restauracji.
Platon
Platon to jeden z najwybitniejszych greckich filozofów i uczeń Sokratesa. Był twórcą idealizmu w filozofii. Przydomek został mu nadany najprawdopodobniej z powodu masywnej budowy ciała, jaką charakteryzował się w młodości. Wywodził się z jednego z najlepszych ateńskich rodów, a w linii matki był nawet potomkiem Solona. Został starannie wykształcony, w związku z czym posiadł dużą wiedzę w zakresie muzyki, polityki czy matematyki. Od młodości zajmował się również malarstwem i poezją. Jest autorem między innymi takich dzieł jak „Obrona Sokratesa”, „Państwo” i „Uczta”. Najważniejszą wartością dla Platona jest sprawiedliwość, jednak to pojęcie jest przez niego rozumiane zupełnie inaczej niż współcześnie. Dla tego greckiego filozofa najważniejsze było dobro państwa, a wszystko co do niego prowadziło automatycznie było dobre. Tezy o przychylności Platona wobec wegetarianizmu są uzasadniane tym, że w wykreowanym przez siebie państwie idealnym w ogóle nie uwzględniał jedzenia mięsa.
Mary Shelly
Mary Wollstonecraft Shelley jest znaną angielską poetką i pisarką tworzącą w okresie romantyzmu. To czołowa twórczyni gatunku powieści gotyckiej i zarazem prekursorka powieści SF. Jako 17-latka związała się z angielskim poetą Percym Shelleyem – częstym gościem w domu ojca młodej Mary – i uciekła z nim z domu. Ten związek miał decydujący wpływ na nią jako pisarkę.
Jej debiutancką książką była przełomowa powieść „Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz”. Jest to zdecydowanie jej najbardziej znane i najlepsze dzieło. Pomysł na tę ówcześnie kontrowersyjną powieść narodził się podczas podróży po Szwajcarii w towarzystwie znajomych (w tym Byrona). W czasie nużących wieczorów wymyślali historie o duchach i to właśnie wtedy powstał zarys historii doktora Frankensteina. Zarówno Mary Shelley, jak i jej mąż Percy byli wegetarianami. Bezmięsna dieta pisarki jest potwierdzana przez wpisy w pamiętnikach i dziennikach jej bliskiej przyjaciółki.
Isaac Bashevis Singer
Polsko-amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, który tworzył przede wszystkim w jidysz. W 1978 roku został laureatem Nagrody Nobla w dziedziny literatury. W swojej twórczości pokazywał głównie problemy religijno-filozoficzne i moralne oraz liczne konflikty ortodoksyjnych i zasymilowanych środowisk żydowskich. Szczególnie godne uwagi są opowiadania pisarza, które zachwycają narracją i szczegółowym nakreśleniem postaci. Pisanie było jego pasją i obsesją zarazem, żywo interesował się także filozofią (Spinozą czy Schopenhauerem). Jedną z jego najlepszych książek jest „Sztukmistrz z Lublina”. To poruszająca, ale nie ckliwa historia o akceptacji, buncie, wyborach i zmaganiach z tradycją.
Przez ostatnie 35 lat swojego życia był wegetarianinem. Swoją bezmięsną dietę motywował nie względami zdrowotnymi, a etycznymi. Jest autorem budzącego wiele kontrowersji zdania „Dla zwierząt wszyscy ludzie to naziści, a ich życie to wieczna Treblinka” (zdanie pochodzi z opowiadania „Listy do Pisarza”).
Henry David Thoreau
Thoreau to amerykański pisarz i filozof transcendentalista. Jest absolwentem Uniwersytetu Harvarda i jednym z czołowych członków Klubu Transcendentalistów. To również zdecydowany zwolennik prymitywizmu, czynnie popierał nieposłuszeństwo obywatelskie i szacunek wobec środowiska naturalnego. Sprzeciwiał się niewolnictwu.
Jest autorem książki „Walden, czyli życie w lesie”. Napisał ją, żyjąc w lesie nad stawem Walden. Thoreau opisał dwa lata, dwa miesiące i dwa dni, które spędził w lesie pokrywającym brzegi stawu. W tym czasie podjął się przeprowadzenia eksperymentu „prostego życia” z wyłączeniem postępu i cywilizacji (które postrzegał jako źródła zła). W taki sposób chciał zrozumieć otaczającą go rzeczywistość. „Walden” nie jest ani autobiografią, ani powieścią – to w założeniu krytyka współczesnego świata i wszechobecnego konsumpcjonizmu.
Podczas przeprowadzania eksperymentu przeszedł na dietę wegetariańską. Nie wiadomo jednak, czy po zakończeniu pozostał wegetarianinem.
Z roku na rok wegetarianizm staje się coraz popularniejszy, nie tylko wśród młodych osób. Dlaczego ludzie decydują się przejść na dietę bezmięsną? Powodów jest naprawdę wiele – jedni kierują się przede wszystkim względami etycznymi, inni zdrowotnymi, a jeszcze inni po prostu mięsa nie lubią. 11 stycznia, w Dzień Wegetarian warto zastanowić się nad wegetarianizmem i rozważyć wprowadzenie większej ilości bezmięsnych posiłków do codziennej diety.
Martyna Gancarczyk
O autorce artykułu
Z wykształcenia menadżer kultury. Uwielbia mieć dobrą książkę zawsze pod ręką. Wielka entuzjastka horrorów zarówno jeśli chodzi o literaturę, kinematografię, jak i gry. Dzień bez książki lub filmu to dzień stracony. Oprócz tego miłośniczka zwierząt, szczególnie psów (a zwłaszcza własnego).